next up previous
Next: Tweede oefening: beeldwaarneming Up: Oefeningen in beeldwaarneming Previous: De cursus

Eerste oefening: algemene relaxatie

Tijdens de beginfase (eerste deel) van de oefening werd het volgende gezegd: "We gaan nu direkt een ontspanningsoefening doen. Ik zal jullie daar op een bepaalde manier inpraten. Daarna ben je gewoon stil, je let gewoon op wat er gebeurt in jezelf. Alles is goed. Elke ervaring die je krijgt is goed. Straks na de oefening gaan we praten over wat we ervaren hebben." Daarna (gedurende het tweede deel) vond de eigenlijke ontspanningsoefening plaats. Deze begint met het inspreken van de relaxatie (eerste fase van het tweede deel): "Je gaat direkt liggen zoals je zelf wil liggen. Je neemt die houding aan die je het prettigst vindt, dat kan bijvoorbeeld dezelfde houding zijn waarin je gaat slapen als je 's avonds lekker in bed ligt; zoals je dan gaat liggen zo zou je nu ook kunnen gaan liggen. Je mag van houding veranderen zoveel als je wil; je mag elk geluid maken dat je wil. Bijvoorbeeld het geluid wat je maakt wanneer je van lichaamshouding verandert of wanneer je kucht of hoest. Als je het gevoel hebt dat je anders wilt gaan liggen dan doe je dat en dat kun je blijven doen gedurende de hele zitting. Je kunt het beste je ogen dicht doen, maar als je ze open wilt houden is dat ook goed. Als je de oefening voortijdig wilt beeindigen dan verlaat je stilletjes het lokaal. Je kunt dan gewoon de volgende keer weer aan de oefening deelnemen. Als je last mocht hebben van je lichaam, bijvoorbeeld een pijnlijk gevoel ergens, dan strijk je daar gewoon met je hand overheen, doe daar iets mee en je zult merken dat je daar dan geen last meer van hebt. In het begin zullen er allerhande gedachten bij je opkomen, het kunnen de gekste dingen zijn zoals: "Wat is het eigenlijk gek dat ik hier lig." Het kan zijn dat je aan bepaalde dingen gaat denken die je deze dag hebt meegemaakt, maar alles is verder goed. Denk waaraan je wil, laat alles maar komen. Niets is verboden. Je laat je gewoon gaan. Het enige wat je probeert is aandachtig te zijn voor wat er in je gebeurt. Na plus-minus een kwartier of twintig minuten geef ik jullie een teken dat de oefening afgelopen is en dan ga je rustig zitten en wacht tot iedereen zit. Daarna gaan we spreken over onze ervaringen tijdens de oefening." Ongeveer in deze sfeer werd de relaxatie ingesproken. Vervolgens werd de periode van stilte gehouden. Het uitpraten uit de onstpanning ging als volgt: "De bedoeling is dat je je eens lekker uitrekt, dat je bijkomt en dat je rustig wacht tot iedereen zit."

Vervolgens werd de groepsbespreking gehouden. De studenten zitten in een ovale kring en ik laat de studenten (te beginnen met degene die links van mij zit) op hun beurt vertellen over de dingen die zij tijdens hun ontspanning hebben ervaren. Als laatste kom ik zelf aan de beurt. Bij het bespreken van hun ervaringen is het voor de studenten duidelijk dat ze alleen maar hoeven te vertellen wat ze willen. Over persoonlijke zaken hoeft niet gesproken te worden als men dat niet wil. Elke ervaring die medegedeeld wordt is goed, er vindt geen evaluatie plaats. Wanneer er beeldwaarneming is geweest is dat goed, wanneer men toevallig geen beelden heeft gezien, dan is dat precies even goed. Tijdens het inspreken van de relaxatie heb ik ook gezegd: "Als je in slaap valt is dat ook goed." Het is interessant te vermelden dat dit nooit tijdens een oefening is gebeurt.

Tijdens de groepsbespreking vertelden de studenten dus wat ze meegemaakt hadden. Er werd op geen enkele manier een interpretatie gegeven van wat gezegd werd. Na de groepsbespreking werd de zitting als beeindigd beschouwd. Meestal bleek dat aan het einde van de zitting er een of twee personen waren die behoefte hadden aan een praatje achteraf bij een kopje koffie. Om aan deze behoefte tegemoet te komen bleef ik altijd gedurende wat langere tijd in de kantine achter om met deze personen een praatje te kunnen houden. Het praatje had meestal niet betrekking op de zitting zelf maar was van alledaagse aard. Ik had dikwijls het gevoel dat bij deze personen tijdens de zitting op een of andere manier spanning ontstaan was en dat men op deze manier hiervan af wilde komen door even wat na te babbelen. Ik maakte een einde aan dit soort gesprekken wanneer de studenten zelf daarvoor een indicatie gaven met opmerkingen als: "Ik moet nu weg want ik moet nog boodschappen doen voor het eten." en dergelijke. Dit napraten kwam geregeld voor. Er waren altijd wel twee of drie mensen die dit wilden.

De zojuist gegeven schets geeft een indruk van de struktuur van de zittingen. Samenvattend bestond elke zitting uit drie delen:

De relaxatieperiode op zich bestond ook weer uit drie fasen: Bij latere zittingen werd in plaats van het inspreken van de ontspanning een bepaalde contekst gecreeerd, zo werd tijdens de derde oefening een geleide fantasie gegeven.

Tijdens de groepsbespreking gedurende de tweede zitting bleek dat men geen behoefte had aan het uitvoerig inpraten van de relaxatie. Men gaf aan dat het voldoende was wanneer ik zei: "Ga maar rustig liggen, we beginnen nu met de relaxatieperiode." Men ervaarde het zelfs als storend wanneer het inspreken van de relaxatie nog uitvoerig werd gedaan.


next up previous
Next: Tweede oefening: beeldwaarneming Up: Oefeningen in beeldwaarneming Previous: De cursus

AHGS VAN DER VEN
Tue Mar 18 13:24:24 MET 1997