Wilbert's website at SocSci

> Opinion> Metrisch

opinion/metrisch.html 2012-07-30

Metrisch

Er bestaan drie manieren voor het gebruik van metrische eenheden. In volgorde van strikt naar sloppy:

Coherent internationaal systeem

Natuurwetenschappers gebruiken bij voorkeur alleen eenheden uit het coherent internationale systeem. Dit houdt in dat alleen de zeven basiseenheden en combinaties hiervan gebruikt worden. De basiseenheden zijn:

  1. meter (m)
  2. kilogram (kg)
  3. seconde (s)
  4. ampère (A)
  5. kelvin (K)
  6. candela (cd)
  7. mol (mol)

In dit geval wordt afstand uitgedrukt in meter, zelfs als dit niet praktisch is. de afstand naar de zon is 149 598 000 000 m of 1,495 98 · 1011 m. De doorsnede van een atoom is 0,000 000 000 2 m of 2.0 · 10-10 m. De snelheid van een auto op de snelweg is 33 m/s en de oppervlakte van een voetbalveld ongeveer 6000 m2.

Sommige eenheden hebben een alternatieve naam. Energie wordt uitgedrukt in m2 kg/s2. Deze eenheid heet ook wel joule (J). Dit is zelf ook weer een coherente eenheid

Het voordeel van dit coherente systeem is dat iedere grootheid precies een eenheid heeft.

Internationaal systeem (S.I.)

Verreweg de handigste manier om metrische eenheden te gebruiken is het Internationale Systeem (S.I.). Hierbij gebruiken we alle coherente eenheden en bovendien de welbekende voorvoegsels

  • ...
  • nano (10-9, n-)
  • micro (10-6, μ-)
  • milli (0,001 m-)
  • ...
  • kilo (1000, k-)
  • mega (106, M-)
  • giga (109, G-)
  • ...

De afstand naar de zon is nu 149,598 Mm (megameter). De doorsnede van een atoom is 0,2 nm. Als dat beter uitkomt mag je ook nog steeds coherente eenheden gebruiken, dus bijvoorbeeld 1,495 98 · 1011 m voor de afstand naar de zon. De oppervlakte van een voetbalveld ongeveer 0,6 hm2.

Merk op dat er hooguit een voorvoegsel voor een coherente eenheid staat. Omdat de kilogram (kg) zelf een basiseenheid is kan deze wel midden in een afegeleide eenheid voorkomen. Correct zijn bijvoorbeeld kg/m2 (de eenheid voor BMI), J/kg (stralingsdosis), mJ/K, km/s. Incorrect zijn: kg/cm2, l/(100 km).

Metrisch

De meest sloppy variant is wanneer eenheden alleen maar metrisch zijn. Nu mag je de benodigde hoeveelheid verf uitdrukken in kg/dm2. Je mag voor een magnetisch veld kiezen uit de tesla en de gauss (= 10-4 T). De enige eis is dat je eenheden steeds een macht van tien van elkaar verschillen. Luchtdruk mag je uitdrukken in zowel pascal als in bar (= 105 Pa).

Wat nog steeds niet mag is het gebruiken van eenheden die geen macht van tien verschillen van de coherente eenheid voor de passende grootheid. De 'metrische mijl' = 1500 m is geen metrische eenheid omdat 1500 geen macht van tien is. Ook km/h is geen metrische eenheid omdat 1 h = 3600 s, en 3600 is geen macht van tien.

Extra: toegestane eenheden

Het internationaal syteem kent een aantal eenheden die de status toegestaan hebben. Bijvoorbeeld uur (h), minuut (m) en graad (°) mogen gebruikt worden op plaatsen waar ze meer geschikt zijn dan het metrische alternatief (seconde en radiaal).

Deze toegestane eenheden zijn echter geen deel van het internationaal systeem en mogen geen deel uitmaken van afgeleide eenheden. Voor snelheid is km/h dus geen toegestane eenheid.